SAKRAMENT BIERZMOWANIA
Od chwili chrztu należymy już do Kościoła, czyli wspólnoty ludzi wierzących, choć nasze życie religijne nie jest jeszcze doskonałe. Każdy człowiek, dopóki żyje, dojrzewa w wierze i staje się coraz doskonalszy jako chrześcijanin. W całym swoim życiu religijnym człowiek musi się tak rozwijać, aby w chwili śmierci osiągnął liczący się przed Bogiem stopień doskonałości. Nie jest to proste i łatwe, bo w życiu napotykamy wiele przeszkód. Do najczęstszych zaliczamy nasze wady, złe skłonności i pokusy szatana. Potrzeba wielkiej siły, aby się temu przeciwstawić. Nikt sam, własnymi siłami nie potrafi tego dokonać. Konieczna jest nadprzyrodzona pomoc, której udziela Bóg, wspierając ludzki wysiłek swoimi łaskami.
Kto pragnie zbawienia, ten musi przyjąć najpierw sakrament chrztu. Jest on pierwszy i najpotrzebniejszy, bo przebacza grzech pierwszych rodziców, zwany „pierworodnym”. Udzielając łaski uświęcającej, włącza ochrzczonego do wielkiej rodziny Bożej. Z czasem przychodzi moment, gdy coraz bardziej zaczyna się rozumieć wyznawaną wiarę. Wtedy trzeba już samodzielnie podejmować decyzję wyboru pomiędzy dobrem a złem, a nieraz stawać w obronie swoich przekonań.
Katechizm wyjaśnia, że bierzmowanie jest to sakrament, w którym Duch Święty umacnia chrześcijanina, aby swoją wiarę mężnie wyznawał, bronił jej i według niej żył.
Kościół naucza: „Przez sakrament bierzmowania ochrzczeni jeszcze ściślej wiążą się z Kościołem, otrzymują szczególną moc Ducha Świętego i w ten sposób jeszcze mocniej zobowiązani są, jako prawdziwi świadkowie Chrystusa, do szerzenia wiary słowem i uczynkiem oraz do bronienia jej” (KK 11).
WARUNKI SAKRAMENTU BIERZMOWANIA
Każdy ochrzczony powinien otrzymać sakrament bierzmowania, o ile jest do tego stosownie przygotowany. Na przygotowanie to winno się składać religijne wychowanie we wspólnocie rodzinnej, katecheza szkolna oraz roczna (a niekiedy nawet dłuższa), katecheza przyparafialna. Całość tej formacji powinna mieć na celu doprowadzenie chrześcijanina do głębszego zjednoczenia z Chrystusem, większej zażyłości z Duchem Świętym, Jego działaniem, darami i natchnieniami, i z Kościołem. Katecheza przed bierzmowaniem powinna także starać się obudzić zmysł przynależności do Kościoła Jezusa Chrystusa, zarówno do Kościoła powszechnego, diecezjalnego, jak i wspólnoty parafialnej. Na tej ostatniej spoczywa szczególna odpowiedzialność za przygotowanie kandydatów do sakramentu bierzmowania. Właściwym miejscem udzielania tegoż sakramentu jest kościół parafialny.
Chcąc ważnie i godziwie przyjąć sakrament bierzmowania, należy spełnić warunki określone prawem kościelnym, a mianowicie:
l. Przyjąć wcześniej sakrament chrztu. Chrzest jest pierwszym sakramentem i dopiero po jego przyjęciu można przyjmować wszystkie inne sakramenty. Dlatego, jeżeli przyjmuje się bierzmowanie poza parafią, w której miał miejsce chrzest, należy przedstawić świadectwo chrztu (kan. 889). Fakt przyjęcia sakramentu bierzmowania musi być później odnotowany w księdze chrztu, znajdującej się w parafii chrztu.
2. Przystąpić do spowiedzi i Komunii Świętej. Bierzmowanie należy do tych sakramentów, które trzeba przyjmować w stanie łaski uświęcającej.
3. Być w odpowiednim wieku. Sakrament bierzmowania wprowadza bierzmowanego w odpowiedzialne życie wiarą, dlatego mogą go przyjmować dojrzali chrześcijanie. W Polsce powszechną praktyką jest udzielanie tego sakramentu w trzeciej klasie gimnazjum. (W tym roku szkolnym do bierzmowania przystąpią uczniowie trzeciej klasy gimnazjum i ósmej klasy szkoły podstawowej; w przyszłości będzie to klasa ósma. – ks. St.Góral).
4. Wykazać się znajomością prawd wiary. Skoro bierzmowany przyjmuje na siebie obowiązek bronienia i umacniania wiary, musi sam dobrze ją poznać. Od kandydata wymaga się nie tylko znajomości teoretycznej prawd katechizmowych, ale umiejętności praktycznego ich zastosowania.
5. Posiadać szczerą intencję. Przez ten warunek należy rozumieć dobrą wolę służenia Bogu całym sercem i sumiennego wypełniania podjętych zobowiązań, a zwłaszcza świadczenia swoim żydem o Chrystusie.
SZAFARZ BIERZMOWANIA
W zwyczajnych warunkach szafarzem sakramentu bierzmowania jest biskup, który na terenie swojej diecezji sprawuje władzę pasterską (kan. 882, 885). Dlatego każdy biskup troszczy się o to, by ten sakrament był udzielany regularnie we wszystkich parafiach. Biskup, jeśli wymaga tego konieczność, może pozwolić wybranemu przez siebie kapłanowi, aby w jego imieniu udzielił bierzmowania (kan. 884). Podobnie, niebezpieczeństwie śmierci, bierzmowania może udzielić każdy prezbiter.
ŚWIADEK BIERZMOWANIA
Kandydat przystępujący do sakramentu bierzmowania powinien sobie wybrać świadka. Podczas udzielania bierzmowania świadek kładzie swoją rękę na ramieniu bierzmowanego jako znak, że będzie mu służył radą i pomocą. Wskazane jest, aby był to ktoś z chrzestnych (kan. 893). Jeśli jest to z różnych względów niemożliwe, należy wybrać inną osobę. W takim przypadku należy zachować przepisy prawa kościelnego które postanawia, że do funkcji świadka może być dopuszczony ten, kto:
1. Ukończył szesnaście lat.
2. Jest katolikiem, bierzmowanym i prowadzi życie zgodne z wiarą i wymaganiami funkcji, jaką ma pełnić, powinien się troszczyć, aby bierzmowany postępował jak prawdziwy świadek Chrystusa i wiernie wypełniał obowiązki związane z tym sakramentem (kań. 892).
3. Jest wolny od jakiejkolwiek kary kanoniczej.
DARY DUCHA ŚWIĘTEGO
Sakrament bierzmowania umacnia ochrzczonego w wierze i pomaga mu odnosić zwycięstwo nad różnymi pokusami. W tym sakramencie Duch Święty udziela darów, które są koniecznie potrzebne do prowadzenia odpowiedzialnego życia religijnego, a mianowicie:
1. Pomnaża łaskę uświęcającą.
2. Daje szczególne łaski uczynkowe.
3. Wyciska na duszy niezatarte znamię.
4. Sakrament ten udziela siedmiu darów Ducha Świętego. Dary te uzdalniają bierzmowanego do doskonalszego pojmowania prawd wiary, kierowania się nimi w życiu codziennym, a także oddziaływania na swoich bliźnich. Są to:
• dar mądrości – przez który poznajemy swój najwyższy cel, jakim jest zbawienie,
• dar rozumu – pozwalający na wystarczające rozumienie prawd wiary,
• dar rady – kierujący nami w trudniejszych okolicznościach życia,
• dar umiejętności – zdolność wybierania w życiu tego, co służy naszemu zbawieniu,
• dar męstwa – dzięki któremu można przezwyciężyć lęk i strach przy wypełnianiu obowiązków religijnych,
• dar pobożności – pobudzający w nas przywiązanie do Boga i wyrażanie tego przez szczere akty modlitwy,
• dar bojaźni Bożej – który pozwala nam zrozumieć majestat Boga, a w konsekwencji powstrzymuje przed popełnieniem grzechu.
Udzielaniu sakramentów towarzyszą określone znaki widzialne, które wyrażają skutki sakramentów albo przypominają obowiązki wynikające z ich przyjęcia. Bierzmowaniu towarzyszą następujące znaki:
1. Naznaczenie znakiem krzyża na czole, czyli znakiem Chrystusa. Przypomina mu on, że nie tylko nie powinien się wstydzić wiary, ale ma ją odważnie wyznawać, kierować się jej zasadami, a w razie potrzeby mężnie bronić.
2. Użycie oleju krzyżma świętego, poświęconego przez biskupa. Olej pozostawia trudno usuwalną plamę i dlatego w symbolice religijnej wyraża trwały skutek udzielanego sakramentu.
3. Nałożenie (wyciągnięcie nad bierzmowanymi) rąk. Gest ten wyraża przekazanie łaski Bożej.
W czasie liturgii sakramentu bierzmowania biskup zadaje kandydatom pytanie:
„Droga Młodzieży, powiedzcie przed zgromadzonym tu Kościołem, jakich łask oczekujecie od Boga w tym sakramencie?”
Kandydaci odpowiadają: „Pragniemy, aby Duch Święty, którego otrzymamy, umocnił nas do mężnego wyznawania wiary i do postępowania według jej zasad”.
W dalszej części liturgii następuje odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych. Następnie biskup odmawia stosowną modlitwę, po czym następuje namaszczenie krzyżmem.
Biskup kreśli znak krzyża na czole bierzmowanego, mówiąc:
„N. (Nomen – imię) przyjmij znamię daru Ducha Świętego”, na co bierzmowany odpowiada „Amen”.
Obrzęd kończy się słowami biskupa: „Pokój z tobą” i odpowiedzią bierzmowanego: „I z duchem twoim”.
(Przedruk z: „Rytuał domowy – rok rodziny katolickiej”, wyd. Duszpasterstwa Rolników, Włocławek 2010r.)